Quốc hội chính thức thông qua nghị quyết thí điểm, cơ chế đặc thù phát triển xã hội

Một điểm then chốt của Nghị quyết là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, chủ đầu tư nhà ở xã hội sẽ được trao thêm quyền chủ động. Song hành là các cơ chế giám sát hậu kiểm để đảm bảo không buông lỏng quản lý.

Cùng với đó, các thủ tục hành chính sẽ được cắt gọn, tránh chồng chéo với những luật hiện hành như Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Xây dựng...

Một trong những điểm sáng mới trong Nghị quyết vừa được thông qua là việc thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia – một quỹ tài chính công nhưng hoạt động độc lập với ngân sách, không vì lợi nhuận. Mô hình quỹ hai cấp (trung ương và địa phương) này sẽ tập trung các nguồn lực từ ngân sách, đấu giá đất, chuyển nhượng tài sản công và cả các khoản đóng góp tự nguyện.

Nguồn vốn từ quỹ không chỉ dùng để xây nhà mà còn đầu tư vào hạ tầng xã hội đi kèm như điện, nước, đường sá.

Nghị quyết mới cũng đã mở rộng định nghĩa về nhà ở xã hội. Không chỉ là những căn hộ giá rẻ cho người thu nhập thấp, mà còn bao gồm nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp, nhà ở cho lực lượng vũ trang.

Đặc biệt, tổ chức công đoàn, vốn được kỳ vọng là “người đồng hành” cùng công nhân lần đầu tiên được trao quyền tham gia đầu tư, quản lý và vận hành nhà ở xã hội trong khu công nghiệp.

Một trong những chỉnh lý kỹ lưỡng của Nghị quyết lần này là quy định miễn tiền sử dụng đất chỉ áp dụng với dự án nhà ở xã hội độc lập. Các dự án nhà thương mại có tích hợp phần nhà ở xã hội sẽ không được hưởng ưu đãi này. Điều này giúp ngăn chặn tình trạng “lách luật”, né thuế, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong chính sách ưu đãi.

Cũng trong Nghị quyết, lần đầu tiên, chính quyền cấp tỉnh được trao quyền lớn hơn trong xác định quy hoạch, lập danh mục dự án và đề xuất chủ trương đầu tư nhà ở xã hội. Nghị quyết xác lập vai trò đầu mối của UBND tỉnh trong tổng hợp, giám sát và báo cáo toàn bộ quá trình triển khai.