Theo đó, Bộ Tài chính cho biết việc duy trì thuế khoán hiện nay bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch và chưa tạo được sự công bằng giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Nhằm cụ thể hóa chủ trương tại Nghị quyết số 198/2025/QH15, dự thảo Nghị định mới quy định hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh sẽ không còn áp dụng phương pháp khoán thuế từ ngày 01/01/2026.
Chuyển sang tự kê khai và tự chịu trách nhiệm
Theo quy định tại dự thảo, tất cả hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp khoán sẽ phải chuyển sang thực hiện tự xác định số thuế phải nộp theo kê khai bắt đầu từ năm 2026.
Nguyên tắc mới yêu cầu hộ kinh doanh phải khai chính xác, trung thực, đầy đủ các nội dung trong hồ sơ khai thuế và tự tính số tiền thuế phải nộp. Cơ quan thuế sẽ chuyển từ vai trò "ấn định thuế" sang hỗ trợ, hướng dẫn và giám sát.
Tuy nhiên, để giảm áp lực thủ tục hành chính cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ, dự thảo phân loại rõ quy trình kê khai:
Hộ kinh doanh thuộc diện chịu thuế: Phải thực hiện khai, nộp thuế GTGT và Thuế TNCN theo tháng hoặc quý.
Hộ kinh doanh doanh thu thấp (không thuộc diện chịu thuế): Chỉ cần thực hiện kê khai doanh thu 01 lần/năm, chậm nhất là ngày 31/01 của năm sau.
Quy định cứng về Hóa đơn điện tử
Dự thảo Nghị định cũng đưa ra quy định rõ ràng về việc áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT) dựa trên mức doanh thu:
Doanh thu từ 01 tỷ đồng/năm trở lên: Bắt buộc phải áp dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế hoặc HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền.
Doanh thu dưới 01 tỷ đồng/năm: Không bắt buộc sử dụng HĐĐT có mã của cơ quan thuế. Tuy nhiên, nếu có nhu cầu sử dụng lẻ theo từng lần phát sinh giao dịch, hộ kinh doanh phải khai và nộp thuế trước khi được cấp hóa đơn.
Sàn thương mại điện tử phải nộp thuế thay người bán
Đối với hoạt động kinh doanh trên nền tảng số, dự thảo quy định trách nhiệm rất cụ thể cho các sàn thương mại điện tử (TMĐT):
Sàn TMĐT có chức năng thanh toán: Chủ quản sàn có trách nhiệm thực hiện khấu trừ và nộp thuế thay cho người bán đối với mỗi giao dịch thành công.
Sàn TMĐT không có chức năng thanh toán: Cá nhân kinh doanh trên các nền tảng này phải tự kê khai và nộp thuế theo quy định.
Nếu hộ kinh doanh đã được sàn TMĐT nộp thuế thay, họ sẽ không phải nộp lại số tiền thuế này. Trường hợp số thuế được nộp thay lớn hơn nghĩa vụ thực tế (ví dụ: doanh thu cả năm thực tế thấp dưới ngưỡng chịu thuế), hộ kinh doanh sẽ được hoàn trả hoặc bù trừ.
Mục tiêu minh bạch và công bằng
Lý giải cho sự thay đổi lớn này, Bộ Tài chính cho rằng chính sách thuế hiện hành đang tạo ra sự chênh lệch lớn. Hộ kinh doanh khoán không phải thực hiện chế độ kế toán, hóa đơn nghiêm ngặt như doanh nghiệp, dẫn đến tâm lý e ngại chuyển đổi lên doanh nghiệp và nguy cơ thất thu thuế lớn.
Việc bãi bỏ thuế khoán được kỳ vọng sẽ giúp minh bạch hóa khu vực kinh tế tư nhân, tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn chuyển đổi mô hình hoạt động lên doanh nghiệp, đồng thời đảm bảo công bằng trong môi trường kinh doanh.
Dự kiến, Nghị định này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2026. Bộ Tài chính hiện đang lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan, đơn vị trước ngày 09/12/2025 để hoàn thiện dự thảo.
