Không quản được thì cấm?
Theo đó, Bộ Tài chính vừa đưa ra khuyến cáo, khách hàng chỉ mua vé số từ Công ty hoặc từ các đại lý được phép kinh doanh và phải được lưu giữ vé số để được nhận thưởng khi trúng thưởng. Trong đó, đối với vé xổ số truyền thống nên mua trực tiếp từ hệ thống đại lý xổ số. Trường hợp đối với vé xổ số điện toán, hiện nay chỉ có 2 kênh phân phối chính thức qua thiết bị đầu cuối tại các điểm bán hàng và qua điện thoại (SMS). Khách hàng không nên mua vé xổ số online vì đây là hoạt động chưa được phép theo quy định, không đảm bảo quyền lợi của khách hàng. Đặc biệt, tuyệt đối không mua vé xổ số nước ngoài phát hành tại các trang web, ứng dụng vì có thể bị lợi dụng lừa đảo.
Theo cơ quan này, trong thời gian gần đây đã xuất hiện hiện tượng một số doanh nghiệp trong nước cung cấp dịch vụ mua vé xổ số nước ngoài không đúng quy định pháp luật. Bên cạnh đó là tình trạng một số trang mạng, ứng dụng của các trung gian thanh toán, tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ hộ mua hộ vé số trong nước nhưng không trả vé cho khách hàng (chỉ gửi hình ảnh vé qua email hoặc tài khoản cá nhân của khách hàng trên ứng dụng).
Đối với vé số điện toán, hình ảnh vé trả qua email hoặc hiển thị trong ứng dụng một số thông tin của vé số nhưng không đầy đủ, chỉ chụp hình vé có phần thông tin dãy số do khách hàng chọn, không có mã bảo mật. Việc sử dụng hình ảnh vé số nêu trên là không đúng quy định của pháp luật, không đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người mua.
Các hiện tượng này gây nên các rủi ro về tranh chấp, khiếu kiện, không đảm bảo quyền lợi cho người mua, do người mua không nắm giữ vé số nên trong trường hợp trúng thưởng có thể không được trả thưởng hoặc bị ép phải chia giải thưởng; tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền, tệ nạn xã hội, trốn thuế, gây mất trật tự an toàn xã hội.
Bộ Tài chính khẳng định, sẽ chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành và UBND các tỉnh, TP tăng cường quản lý giám sát, hoàn thiện khung khổ pháp lý về kinh doanh xổ số, xử lý nghiêm các hành vi trái quy định.
Đồng thời, Bộ Tài chính đã đề nghị các Công ty Xổ số kiến thiết và Vietlott chấn chỉnh hoạt động của các đại lý, kiểm tra giám sát việc phân phối vé của các đại lý xổ số, chấm dứt các hành vi kinh doanh không đúng quy định; trường hợp có dấu hiệu vi phạm mang tính chất hình sự chuyển hồ sơ cho cơ quan Công an điều tra, xử lý.
Giới chuyên gia nói gì?
Xung quanh vấn đề này, một số chuyên gia cho rằng, vé số cũng như các loại hàng hóa khác giờ đây được mua bán giao dịch theo nhiều hình thức, từ trực tiếp ở cửa hàng đến online là bình thường. Hiện nay, Nhà nước vẫn đang khuyến khích và áp dụng mọi giao dịch đều online.
Ngay cả việc người dân có thể ngồi nhà ở Việt Nam và mua các loại vé số tại Mỹ thì cũng không phải là hoạt động bị cấm. Điều đó cũng như các hoạt động mua bán hàng hóa qua mạng khác như mua dịch vụ truyền hình trả tiền của Netflix, mua quảng cáo trên Facebook hay như mua quần áo, mỹ phẩm từ các trang web nước ngoài.
Mua bán online chỉ là cách thức giao dịch và là nhu cầu của hai bên người bán lẫn người mua. Bộ Tài chính chỉ nên đưa ra khuyến cáo về rủi ro có thể xảy ra như người mua đã trả tiền nhưng không nhận được vé số. Đặc biệt khi có trúng thưởng thì dễ xảy ra tranh chấp khi người mua không giữ vé số trước đó; Hoặc ngược lại người bán có thể không nhận được tiền sau khi giao vé số cho khách hàng.
Hay các dịch vụ mua hộ vé số ở nước ngoài thì dễ dàng gặp phải trang web lừa đảo, trả tiền nhưng nhận vé giả… Song song đó, Bộ Tài chính nên sớm đề xuất sửa đổi quy định hiện tại về việc chỉ cho phép bán vé số trực tiếp từ hệ thống đại lý bởi không phù hợp với thực tiễn.
Trao đổi về vấn đề này dưới góc nhìn pháp lý, Luật sư Trương Thanh Đức (Giám đốc Công ty Luật ANVI) cho rằng, trường hợp giao dịch trực tuyến là hình thức cam kết, thỏa thuận bằng hành vi, rất phổ biến trong thời đại chuyển đổi số, đồng thời, bất kỳ hình thức nào cũng có rủi ro nhất định, song không thể vì thế mà bỏ, không sử dụng.
Đối với lo ngại một tờ vé số có thể chụp hình đăng lên mạng, người bán có thể bán được cho nhiều người hoặc phát sinh tranh chấp khi vé trúng thưởng lớn, ông Đức cho rằng, với mặt hàng/dịch vụ nào cũng có rủi ro, không riêng gì vé số, các đại lý muốn làm ăn được, họ cũng phải giữ chữ tín. Nếu có phát sinh tranh chấp, sẽ xử lý theo quy định pháp luật.
Luật sư này kiến nghị cơ quan chức năng nên xem xét sửa lại Thông tư 75 của Bộ Tài chính về phương thức phân phối các sản phẩm xổ số đến tay khách hàng. Thay vì cấm đoán, cơ quan quản lý chỉ nên khuyến cáo, bên cạnh đó, đẩy mạnh áp dụng công nghệ vào phân phối vé để quản lý một cách hiệu quả.
Ở một góc nhìn khác, dù đồng tình ở thời điểm hiện tại là nên cấm vé xổ số online, Tuy nhiên, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng, về lâu dài cơ quan quản lý nhà nước cần nghiên cứu tăng cường giải pháp quản lý để ngăn ngừa những rủi ro. Thậm chí là tiến tới việc thay đổi quy định sao cho phù hợp với cái mới để tránh trường hợp cấm nhưng vẫn diễn ra cảnh lén lút: “Tôi cho rằng muốn hài hòa các bên thì về lâu về dài, cơ quan nhà nước và các doanh nghiệp xổ số kiến thiết cần nghiên cứu thêm về việc mở bán và quản lý hình thức vé số online. Việc đứng ra bán này vừa tạo môi trường kinh doanh linh hoạt, vừa có cơ sở pháp luật, có người đứng ra bảo vệ”, PGS-TS Đinh Trọng Thịnh nói.
