Thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã tăng trưởng theo cấp số nhân trong những năm gần đây do tín dụng ngân hàng cho một số lĩnh vực bị thu hẹp, buộc các doanh nghiệp phải chuyển sang phát hành trái phiếu để tăng vốn.
Tuy nhiên, sự phát triển bùng nổ của thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn rủi ro đáng kể khi các công ty phát hành thêm trái phiếu mà không làm rõ mục đích sử dụng số vốn huy động được, kế hoạch trả nợ hay lợi tức trái phiếu.
Trái phiếu không có tài sản đảm bảo
Bộ Tài chính mới đây đã công bố 20 doanh nghiệp bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp lớn nhất năm 2021. Trong một loạt doanh nghiệp bất động sản có khối lượng phát hành trái phiếu lớn năm vừa qua có Công ty Cổ phần Thương mại - Quảng cáo - Xây dựng - Địa ốc Việt Hân (công ty thuộc TNR Holdings) phát hành tới 4.000 tỷ đồng.
TNR Holdings được biết đến là một trong những doanh nghiệp địa ốc phát hành trái phiếu doanh nghiệp nhiều nhất thời gian qua.
Địa ốc Việt Hân là chủ đầu tư dự án Castle Plaza (nay là TNR Goldmark City) trên khu đất 12ha tại số 136 Hồ Tùng Mậu, phường Phú Diễn, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Trong năm 2021, có 4 doanh nghiệp nằm trong hệ sinh thái của TNG Holdings đã huy động trái phiếu với tổng giá trị gần 10.000 tỷ đồng. Đáng chú ý, hầu hết các lô trái phiếu của nhóm TNR Holdings đều là những lô trái phiếu không có tài sản đảm bảo.
Chẳng hạn như Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển bất động sản TNR Holdings Việt Nam trong khoảng thời gian từ 15/11-2/12/2021 đã huy động thành công 500 tỷ đồng từ phát hành trái phiếu. Bên thu xếp đợt phát hành này là Công ty Chứng khoán HDB, loại trái phiếu là không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và không có tài sản đảm bảo. Lãi suất cố định 10%/năm, kỳ hạn 7 năm và đáo hạn vào ngày 5/11/2028.
Trước đó trong giai đoạn 18/10-8/11/2021, TNR Holdings cũng đã phát hành 3 lô trái phiếu có tổng giá trị 1.500 tỷ đồng, kỳ hạn 7 năm và đều không có tài sản đảm bảo.
Ngoài ra, pháp nhân khác cùng nhóm TNR Holdings cũng đã mạnh tay huy động vốn qua kênh trái phiếu là Công ty Cổ phần Bất động sản Mỹ với 4 lô trái phiếu có tổng giá trị 2.000 tỷ đồng. Quỹ đất của doanh nghiệp này trong hai năm gần đây tăng lên nhanh chóng khi doanh nghiệp liên tiếp trúng thầu nhiều dự án lớn, trải dài khắp các tỉnh từ Bắc tới Nam.
Chỉ trong năm 2021, Bất động sản Mỹ đã trúng thầu với các dự án như Khu đô thị Trà Quang Nam tại Bình Định (quy mô khoảng 27,1 ha tổng vốn đầu tư hơn 1.457 tỷ đồng), Khu đô thị mới thị xã Ngã Bảy 2, Hậu Giang (quy mô 10ha) hay Khu nhà ở đô thị Hùng Sơn tại Phú Thọ (tổng diện tích sử dụng đất 163.750 m2, tổng vốn đầu tư gần 730 đồng).
Đầu tháng 10/2021, một thành viên khác là Công ty TNHH Đầu tư Phát triển Khu Công nghiệp EIP đã huy động thành công 1.010 tỷ đồng trái phiếu để đầu tư cho dự án Khu công nghiệp Quế Võ 3 tại Bắc Ninh. Tháng 3 vừa qua, phân khu 2 của dự án này vừa được phê duyệt với mức đầu tư gần 3.000 tỷ đồng.
Trong năm 2021, Công ty Cổ phần Đầu tư và Quản lý Khách sạn TNH (TNH Hotels & Resorts) cũng đã huy động vốn thành công thông qua phát hành 4 lô trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm, lãi suất 10%/năm trị giá 1.300 tỷ đồng.
Liên tục phát hành trái phiếu
Năm 202, TNR Holdings liên tục trở thành doanh nghiệp đứng đầu danh sách tháng 3 về lượng phát hành phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
Tổng cộng, hai doanh nghiệp TNR Holdings và Hanoivid có khối lượng phát hành gần 17.000 tỷ đồng trái phiếu trong năm 2020, lọt top các doanh nghiệp có lượng trái phiếu phát hành nhiều nhất trong năm 2020. Trong đó nhiều lô trái phiếu không có tài sản đảm bảo.
Đến đầu năm 2022, các thành viên trong nhóm cũng đã hoàn tất phát hành các lô trái phiếu trị giá hàng trăm tỷ đồng.
TNR Holdings là công ty thành viên của Tập đoàn Đầu tư TNG (TNG Holdings) do bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường làm Chủ tịch HĐQT. Cũng dễ hiểu khi vài năm trở lại đây, TNR Holdings của bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường gây nhiều chú ý khi dồn dập gom đất tỉnh lẻ, trở thành “đại gia” sở hữu quỹ đất “khủng” phủ sóng khắp các tỉnh thành trên cả nước. Để có tiền triển khai dự án, nhóm công ty này đã cấp tập huy động vốn qua nhiều kênh khác nhau, trong đó có trái phiếu.
Theo thông tin công bố, TNG Group có quỹ đất đai rất lớn để phát triển các khu công nghiệp tại các địa phương, như Hà Nội (534ha), Hà Nam (263ha), Hải Dương (390ha), Hưng Yên (370ha)… TNG là chủ đầu tư của hàng loạt KCN như: KCN Quang Minh 344,4 ha; Khu công nghiệp Thạch Thất – Quốc Oai 150 ha; Khu công nghiệp Hà Nội – Đài Tư 40 ha; Khu công nghiệp Quế Võ 303 ha; Khu công nghiệp Đồng Văn II 322 ha; Khu công nghiệp Tân Trường 200 ha; Khu công nghiệp Phúc Điền 87 ha; Khu công nghiệp Nam Sách 63 ha; Khu công nghiệp Bỉm Sơn A (giai đoạn I) 162 ha; Cụm công nghiệp Lifan 25 ha; Khu công nghiệp Minh Quang 355 ha.
Trong khi đó, TNR Holdings hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực bất động sản và được biết đến là chủ đầu tư hàng loạt dự án nhà ở, khu đô thị như: TNR Gold (TNR Goldmark City, TNR GoldSeason, TNR GoldSilk Complex, TNR The GoldView), TNR Stars (Amaluna, Star Center Cao Bằng, Star City Lục Yên, Star Thoại Sơn…) và TNR Tower (TNR Tower Nguyễn Chí Thanh, TNR Tower Láng Hạ, TNR Tower Hoàn Kiếm, TNR Tower Nguyễn Công Trứ).
Cùng với việc sở hữu các khu đất vàng, các dự án đình đám tại thành phố lớn, TNR Holding còn gây chú ý khi liên tục thâu tóm quỹ đất lớn lên tới cả triệu hecta tại các tỉnh lẻ.
Đơn cử vào tháng 1/2019, tại TP. Bắc Kạn, liên danh TNR Holdings Việt Nam - Hano – Vid đã trúng Dự án Khu dân cư Đức Xuân 4 có diện tích 6,7ha, vốn đầu tư dự kiến 59,42 tỷ đồng.
Tháng 5/2019, UBND tỉnh Cao Bằng đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư thực hiện Dự án Phát triển đô thị số 10A, phường Sông Hiến quy mô 18,4ha theo hình thức chỉ định thầu, và liên danh TNR Holdings - HANO-VID trúng thầu, dự án có tổng mức đầu tư 514,4 tỷ đồng.
Ngoài các dự án liên danh cùng TNR, Hano - Vid còn trúng thầu nhiều dự án lớn nhỏ tại nhiều địa phương trên cả nước.
Việt Hân và TNR Holdings vào năm 2018 đã đồng hành với nhau tại dự án đầu tư xây dựng – kinh doanh hạ tầng Khu biệt thự sông Uông, thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh có tổng mức đầu tư 926 tỷ đồng.
Tại Hà Nội, Việt Hân và TNR Holdings gây nhiều chú ý với TNR Goldmark City, dự án căn hộ có quy mô bậc nhất tại Hà Nội.
Để ngăn ngừa những rủi ro có thể phát sinh từ việc lạm dụng kênh huy động vốn thông qua trái phiếu, Bộ Tài chính đã công khai dự thảo Nghị định sửa đổi một số điểm của Nghị định 163/2018/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh nghiệp để lấy ý kiến nhằm quản lý và theo dõi tốc độ phát triển nhanh chóng của trái phiếu doanh nghiệp hiện nay.
Dự thảo mới được công bố bao gồm những sửa đổi về điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp, lãi suất, phương thức phát hành trên thị trường trong nước và quốc tế, cơ chế công bố thông tin và báo cáo.
Theo dự thảo, trái phiếu phát hành tại thị trường trong nước sẽ bị hạn chế giao dịch trong số dưới 100 nhà đầu tư, trong khi theo quy định hiện hành, hạn chế này chỉ được áp dụng trong năm đầu tiên. Bộ tài chính cho biết điều này nhằm bảo vệ các nhà đầu tư trái phiếu.
Theo dự thảo, hai đợt phát hành phải cách nhau ít nhất 6 tháng.
Đáng chú ý, công ty phát hành phải đảm bảo giá trị lưu hành của trái phiếu phát hành không vượt quá ba lần vốn điều lệ. Bộ Tài chính cho biết quy định này sẽ giúp ngăn chặn các công ty phát hành trái phiếu với khối lượng hoặc giá trị quá lớn, điều này sẽ mang lại rủi ro cho cả tổ chức phát hành và nhà đầu tư.
Nguyễn Hoàng
